Tri thức bản địa là gì? Các công bố khoa học về Tri thức bản địa
Tri thức bản địa là những hiểu biết tích lũy qua nhiều thế hệ từ môi trường tự nhiên và xã hội. Đặc điểm nổi bật của tri thức này là tính hệ thống, bối cảnh và khả năng thích ứng. Nó đóng vai trò quan trọng trong bảo tồn đa dạng sinh học, quản lý tài nguyên thiên nhiên và y học cổ truyền. Tuy nhiên, tri thức bản địa đang đối mặt với thách thức từ toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu, nhưng đồng thời tạo ra cơ hội như tích hợp với khoa học, giáo dục và chính sách hỗ trợ. Bảo tồn và phát huy tri thức bản địa đòi hỏi sự hợp tác giữa các bên liên quan.
Giới Thiệu Về Tri Thức Bản Địa
Tri thức bản địa là một khái niệm để chỉ những hiểu biết, kỹ năng và tri thức được tích luỹ và phát triển qua nhiều thế hệ nhờ vào việc sinh sống và tương tác trực tiếp với môi trường tự nhiên và xã hội xung quanh. Đây là một phần quan trọng của di sản văn hóa của nhiều quốc gia và cộng đồng trên khắp thế giới.
Đặc Điểm Của Tri Thức Bản Địa
Tri thức bản địa thường không được ghi chép lại bằng văn bản mà được truyền miệng qua các thế hệ. Nó có các đặc điểm chính như:
- Tính hệ thống: Tri thức bản địa là một hệ thống học tập và hiểu biết phức tạp, bao gồm cả thực hành và lý thuyết áp dụng trong đời sống hàng ngày.
- Tính bối cảnh: Tri thức này gắn liền với bối cảnh địa phương cụ thể, liên quan đến các yếu tố như văn hóa, môi trường và khía cạnh xã hội của cộng đồng.
- Tính linh hoạt và thích ứng: Chủ yếu dựa vào kinh nghiệm thực tiễn, tri thức bản địa thường linh hoạt và có khả năng thích ứng với những thay đổi.
Vai Trò Của Tri Thức Bản Địa Trong Xã Hội Hiện Đại
Tri thức bản địa đóng vai trò quan trọng trong rất nhiều lĩnh vực, từ bảo tồn đa dạng sinh học, quản lý tài nguyên thiên nhiên đến y học cổ truyền và phát triển bền vững.
- Bảo tồn đa dạng sinh học: Tri thức bản địa cung cấp thông tin quan trọng về các loài thực vật và động vật, góp phần bảo tồn và sử dụng bền vững hệ sinh thái.
- Quản lý tài nguyên thiên nhiên: Kinh nghiệm và kỹ năng truyền thống trong việc quản lý nguồn nước, đất đai và môi trường giúp quản lý hiệu quả tài nguyên thiên nhiên.
- Y học cổ truyền: Nhiều phương pháp chữa bệnh truyền thống đã được chứng minh là hiệu quả và đang được khám phá thêm trong nền y học hiện đại.
Thách Thức Và Cơ Hội Trong Việc Bảo Tồn Tri Thức Bản Địa
Việc bảo tồn và phát triển tri thức bản địa đang phải đối mặt với nhiều thách thức như toàn cầu hóa, đô thị hóa và biến đổi khí hậu. Đồng thời, cũng mở ra nhiều cơ hội trong việc:
- Tích hợp với kiến thức khoa học: Sự kết hợp giữa tri thức bản địa và khoa học hiện đại có thể dẫn đến những phát hiện mới mẻ và cải tiến trong nhiều lĩnh vực.
- Giáo dục và truyền thông: Nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của tri thức bản địa thông qua các chương trình giáo dục và truyền thông.
- Chính sách hỗ trợ: Tạo ra các chính sách bảo vệ quyền lợi và tri thức của cộng đồng cũng như thúc đẩy sự phát triển bền vững.
Kết Luận
Tri thức bản địa không chỉ là một phần của di sản văn hóa mà còn là nguồn tài nguyên quý giá góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội. Để đạt được điều này, việc bảo tồn và phát huy tri thức bản địa cần sự phối hợp từ nhiều phía, từ chính phủ, cộng đồng địa phương đến các tổ chức quốc tế.
Danh sách công bố khoa học về chủ đề "tri thức bản địa":
Phá vỡ ranh giới giữa tri thức bản địa và tri thức khoa học Dịch bởi AI TÓM TẮT Trong vài năm qua, các cuộc thảo luận học thuật đã đặc trưng hóa tri thức bản địa như một nguồn lực quan trọng cho sự phát triển. Bài báo này khảo sát khái niệm tri thức bản địa và các chiến lược mà những người ủng hộ nó đưa ra để thúc đẩy sự phát triển. Bài báo cho thấy rằng cả khái niệm tri thức bản địa và vai trò của nó trong sự phát triển đều là những vấn đề cần được xem xét kỹ lưỡng vì cách diễn đạt hiện tại. Để có thể khai thác tri thức bản địa một cách hiệu quả trong phát triển, chúng ta cần vượt qua sự dichotomy giữa tri thức bản địa và tri thức khoa học, đồng thời làm việc hướng tới việc tăng cường tự chủ cho các dân tộc ‘bản địa’.
Development and Change - Tập 26 Số 3 - Trang 413-439 - 1995
Tài liệu hướng dẫn về việc cung cấp, lập kế hoạch điều trị và thực hiện lâm sàng IMRT: Báo cáo của tiểu ban IMRT thuộc ủy ban xạ trị AAPM Dịch bởi AI Xạ trị điều biến cường độ (IMRT) đại diện cho một trong những tiến bộ kỹ thuật quan trọng nhất trong lĩnh vực xạ trị kể từ khi xuất hiện máy gia tốc tuyến tính y học. Nó cho phép thực hiện lâm sàng các phân phối liều hình dạng phiconvex có độ phù hợp cao. Mặc dù phức tạp nhưng phương pháp điều trị hứa hẹn này đang phát triển nhanh chóng trong cả môi trường học thuật và thực hành cộng đồng. Tuy nhiên, những tiến bộ này không đến mà không có rủi ro. IMRT không chỉ là một phần bổ sung vào quy trình xạ trị hiện tại; nó đại diện cho một hình thái mới đòi hỏi kiến thức về hình ảnh đa phương thức, độ không chắc chắn trong thiết lập và chuyển động của các cơ quan nội tạng, xác suất kiểm soát khối u, xác suất biến chứng mô bình thường, tính toán và tối ưu hóa liều ba chiều (3-D), và việc cung cấp chùm tia động với cường độ chùm không đồng nhất. Do đó, mục đích của báo cáo này là hướng dẫn và hỗ trợ bác sĩ vật lý y khoa lâm sàng trong việc phát triển và thực hiện một chương trình IMRT khả thi và an toàn. Phạm vi của chương trình IMRT khá rộng, bao gồm các hệ thống cung cấp IMRT dựa trên chùm tia đa lá, lập kế hoạch điều trị ngược dựa trên mục tiêu, và thực hiện lâm sàng IMRT với đảm bảo chất lượng theo từng bệnh nhân. Báo cáo này, mặc dù không quy định các quy trình cụ thể, cung cấp khuôn khổ và hướng dẫn để giúp các nhà vật lý xạ trị lâm sàng đưa ra những quyết định sáng suốt trong việc thực hiện một chương trình IMRT an toàn và hiệu quả tại các phòng khám của họ.
Medical Physics - Tập 30 Số 8 - Trang 2089-2115 - 2003
Hệ thống tri thức bản địa và phương thức tiếp nhận tri thức của người Alaska Dịch bởi AI Dựa trên kinh nghiệm từ các bối cảnh của Thế giới Thứ Tư, với trọng tâm là bối cảnh Alaska, bài báo này nhằm mở rộng hiểu biết của chúng ta về các quy trình học tập trong và tại giao điểm của các thế giới quan và hệ thống tri thức đa dạng. Chúng tôi phác thảo lý do để xây dựng một chương trình bao quát các sáng kiến giáo dục được phối hợp chặt chẽ với sự nổi lên của một thế hệ học giả bản địa mới, những người tìm cách đưa vai trò của tri thức và học tập bản địa từ biên lề trở thành trung tâm của nghiên cứu giáo dục, từ đó đối mặt với một số vấn đề giáo dục khó khăn và nổi bật nhất trong thời đại của chúng ta.
Anthropology and Education Quarterly - Tập 36 Số 1 - Trang 8-23 - 2005
#tri thức bản địa #phương thức tiếp nhận tri thức #học giả bản địa #giáo dục #bối cảnh Alaska
Biết về đất: Đánh giá tài nguyên đất và tri thức bản địa Dịch bởi AI Abstract. Các cuộc khảo sát tài nguyên đất và đất đai khoa học chỉ có tác động hạn chế đến thực tiễn phát triển và mở rộng công nghệ ở các vùng nhiệt đới. Chúng được cho là không có nhiều liên quan đối với các nông dân tự cấp. Việc không thể đáp ứng các ưu tiên xã hội và văn hóa địa phương là một yếu tố. Các nhà khoa học đất đai cho đến gần đây đã ít chú ý đến sự hiểu biết của người khác về đất hoặc ‘nhân văn đất’. Việc kết hợp kiến thức về đất và tài nguyên đất từ dân tộc bản địa gần đây đã được đề xuất nhằm cải thiện tính liên quan của chúng. Tuy nhiên, một sai lầm phổ biến là áp đặt một mô hình khoa học phương Tây mà không phê phán, điều này có thể bóp méo sự hiểu biết. Kiến thức không thông suốt và không theo ngữ cảnh có thể dẫn đến các can thiệp tiêu cực. Bài báo này chỉ trích ý tưởng hạn hẹp về ‘kiến thức kỹ thuật bản địa’, trích dẫn bằng chứng từ Papua New Guinea, Bangladesh và Indonesia. Trong khi chúng tôi nhận thấy rằng nông dân nhất quán sử dụng một số thông tin tương tự như các nhà khoa học để đánh giá đất, các định nghĩa của họ về đất và các loại hình đất thường mâu thuẫn. Các nhà khoa học xác định các lớp dựa trên một loạt các đặc tính được đánh giá kỹ thuật, trong khi nông dân có thể không làm như vậy. Cách tiếp cận tổng thể hơn của họ cũng góp phần vào sự thiếu kết nối này, thường bao gồm cả các khía cạnh xã hội và văn hóa ngoại lai. Việc sử dụng rộng rãi hơn các khái niệm đất đai bản địa trong việc chuyển giao công nghệ nông nghiệp cũng có thể bị giới hạn bởi một số đặc điểm nội tại của chúng, có xu hướng đặc thù theo vị trí và tương đối theo văn hóa.
Soil Use and Management - Tập 14 Số 4 - Trang 188-193 - 1998
Phát triển và Xác thực Bảng Tiêu chí Đánh giá Kiến thức và Khó khăn Đối với Thiết kế Thí nghiệm của Sinh viên Dịch bởi AI Việc dạy sinh viên về thiết kế thí nghiệm là rất cần thiết, vì điều này giúp nâng cao hiểu biết sâu sắc của họ về cách hầu hết các kiến thức sinh học được hình thành và cung cấp cho họ công cụ để thực hiện các nghiên cứu của riêng mình. Mặc dù tầm quan trọng của lĩnh vực này, thật ngạc nhiên khi rất ít điều được biết về những gì sinh viên thực sự học từ việc thiết kế các thí nghiệm sinh học. Trong bài báo này, chúng tôi mô tả một bảng tiêu chí cho thiết kế thí nghiệm (RED) có thể được sử dụng để đo lường kiến thức và chẩn đoán các khó khăn trong thiết kế thí nghiệm. Việc phát triển và xác thực RED đã được thông báo bởi một cuộc xem xét tài liệu và phân tích thực nghiệm về phản hồi của sinh viên đại học ngành sinh học đối với ba đánh giá được công bố. Năm lĩnh vực khó khăn trong thiết kế thí nghiệm đã được xác định: các thuộc tính của biến thí nghiệm; các biến điều chỉnh; đo lường kết quả; tính đến sự biến động; và phạm vi suy diễn phù hợp cho các phát hiện trong thí nghiệm. Những phát hiện của chúng tôi đã cho thấy rằng một số khó khăn, được ghi lại cách đây khoảng 50 năm, vẫn tồn tại trong sinh viên đại học của chúng tôi, trong khi những khó khăn khác vẫn chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng. RED cho thấy tiềm năng lớn trong việc chẩn đoán kiến thức thiết kế thí nghiệm của sinh viên trong các buổi giảng, khóa học thực hành trong phòng thí nghiệm, thực tập nghiên cứu, và các trải nghiệm nghiên cứu dựa trên khóa học cho sinh viên đại học. Nó cũng cho thấy tiềm năng trong việc hướng dẫn phát triển và lựa chọn các hoạt động đánh giá và giảng dạy nhằm thúc đẩy thiết kế thí nghiệm.
CBE Life Sciences Education - Tập 13 Số 2 - Trang 265-284 - 2014
Tri thức bản địa của dân tộc Dao khu vực miền núi phía Bắc trong việc lựa chọn đất đai, địa hình canh tác và hệ thống cây trồng
Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 Trong quá trình lao động, dân tộc Dao ở khu vực miền núi phía Bắc đã đúc kết được nhiều kinh nghiệm và đạt những thành quả ở nhiều lĩnh vực. Đặc điểm nổi bật trong thế ứng xử văn hóa với môi trường tự nhiên của người Dao là luôn vượt qua khó khăn, linh hoạt và có khả năng thích ứng văn hóa cao. Tùy theo điều kiện tự nhiên, môi trường sinh thái, người Dao đã tích lũy được một kho tàng rất phong phú về tri thức dân gian trong việc lựa chọn đất đai, địa hình canh tác và các giống cây trồng phù hợp.
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin:0in;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";
mso-ansi-language:#0400;
mso-fareast-language:#0400;
mso-bidi-language:#0400;}
#tri thức bản địa #canh tác #hệ thống cây trồng #dân tộc Dao
ĐÁNH GIÁ BƯỚC ĐẦU VỀ KIẾN THỨC VÀ THÁI ĐỘ VỀ HOẠT ĐỘNG BÁN KHÁNG SINH CỦA NGƯỜI BÁN THUỐC TẠI CƠ SỞ BÁN LẺ THUỐC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM THÀNH PHỐ HÀ NỘI, NĂM 2023
Tạp chí Y học Cộng đồng - Tập 64 Số 5 - 2023
Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá kiến thức và thái độ của người bán thuốc (NTB) tại cơ sở bán lẻ thuốc (CSBLT) trên địa bàn quận Hoàn Kiếm năm 2023.
Đối tượng: Người bán thuốc tại cơ sở bán lẻ thuốc.
Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, phỏng vấn NBT bằng bộ câu hỏi phỏng vấn xác định điểm kiến thức, thái độ về các hoạt động liên quan tới hoạt động kháng sinh.
Kết quả: NBT có kiến thức tốt đạt 84,95% điểm trung bình là 14,72±2,17 trên 18 điểm tối đa; NBT được tập huấn có kiến thức tốt hơn NBT chưa được tập huấn hay không nhớ được tập huấn; 93,55% NBT có kiến thức về việc cần khuyên khách hàng đi gặp bác sĩ để có đơn thuốc kháng sinh (KS); Tỉ lệ NBT có kiến thức về Kháng kháng sinh (KKS) đạt 97,85%. Về thái độ của NBT với hoạt động liên quan tới KS có 59,14% có thái độ phù hợp và 40,86% có thái độ chưa phù hợp về thực trạng sử dụng thuốc kháng sinh trong cộng đồng, điểm trung bình đạt 27,46±2,70 trên tổng điểm 40.
Kết luận: Phần lớn NBT tại CSBLT có kiến thức và thái độ tốt với hoạt động sử dụng KS trong cộng đồng; Nhóm được tập huấn về kiến thức kháng sinh có điểm kiến thức tốt hơn các nhóm không được tập huấn.
#Người bán thuốc #thuốc kháng sinh #bán thuốc kháng sinh không đơn.
KHẢO SÁT THỰC TRẠNG BÁN LẺ THUỐC DỰA TRÊN TÌNH HUỐNG MUA THUỐC KÊ ĐƠN TẠI CÁC NHÀ THUỐC TƯ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 507 Số 2 - 2021
Đặt vấn đề: Nghiên cứu được thực hiện nhằm có được cái nhìn tổng quan về thực trạng bán lẻ thuốc của nhân viên bán hàng (NVBH) trên địa bàn huyện Củ Chi, từ đó đề ra các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng cung ứng thuốc cho cộng đồng. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả quan sát trực tiếp NVBH đang làm việc tại 279 nhà thuốc tư nhân trên địa bàn huyện Củ Chi từ 11/2020 – 06/2021 và thu thập kết quả nghiên cứu gồm đặc điểm NVBH, kết quả giao dịch của NVBH dựa trên việc đóng vai khách hàng với tình huống yêu cầu mua thuốc nhỏ mắt kê đơn Tobradex. Kết quả: Khảo sát 317 nhân viên bán hàng với tỷ lệ nam: nữ 1: 3,3; độ tuổi trung bình 33,58 ± 6,80 tuổi; 60,9% là dược sĩ trung học; 69,4% chưa từng tham gia bất kỳ lớp tập huấn về kỹ năng bán lẻ thuốc và 30,3% chưa từng tham gia lớp đào tạo, cập nhật kiến thức về GPP. Về kết quả giao dịch, 47,0% NVBH không yêu cầu trình đơn thuốc khi được yêu cầu bán thuốc Tobradex, trong đó 97,3% đồng ý cung cấp sản phẩm gồm 57,7% thay thế Tobradex bằng một thuốc kê đơn khác; 28,9% bán Tobradex đúng yêu cầu và 10,7% bán Tobradex kèm thuốc khác. Kết luận: Nghiên cứu cho thấy thực trạng thực hiện nguyên tắc GPP của NVBH tại các nhà thuốc tư nhân trên địa bàn huyện Củ Chi còn nhiều bất cập. Vì vậy, cần nâng cao kiến thức, kỹ năng của NVBH và thúc đẩy việc thực hiện nghiêm túc nguyên tắc GPP tại các nhà thuốc cộng đồng.
#bán lẻ thuốc #dược sĩ cộng đồng #nhà thuốc tư nhân #thuốc kê đơn #Tobradex
TRI THỨC BẢN ĐỊA CỦA CỘNG ĐỒNG NGƯỜI BAHNAR, JRAI TẠI TỈNH GIA LAI VỀ KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG LOÀI THIÊN MÔN CHÙM (ASPARAGUS RACEMOSUS WILLD.) LÀM THUỐC CHỮA BỆNH: INDIGENOUS KNOWLEDGE OF THE BAHNAR AND JRAI COMMUNITIES IN GIA LAI PROVINCE ABOUT THE EXPLOITATION AND USE OF ASPARAGUS RACEMOSUS WILLD. AS MEDICINES
Thiên môn chùm (Asparagus racemosus Willd.) là một trong các loài cây thuốc bản địa có tiềm năng cần ưu tiên bảo tồn và phát triển tại tỉnh Gia Lai. Cho đến nay, tại Việt Nam chưa có đề tài nghiên cứu tri thức bản địa về khai thác và sử dụng Thiên môn chùm. Đề tài nghiên cứu này nhằm sưu tầm và tư liệu hóa tri thức bản địa của cộng đồng Bahnar và Jrai về các bài thuốc dân gian có thành phần Thiên môn chùm, đồng thời đề xuất giải pháp bảo tồn và phát triển, khai thác và sử dụng loài cây này tại địa phương. Đề tài đã sử dụng phương pháp nghiên cứu thực vật dân tộc học của Gary J. Martin (2002) để thu tập các thông tin, dữ liệu cần thiết. Kết quả cho thấy: người Bahnar và Jrai có nhiều kinh nghiệm trong khai thác, sử dụng Thiên môn chùm làm thuốc chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Nghiên cứu đã sưu tầm được 15 bài thuốc có thành phần Thiên môn chùm được cộng đồng Bahnar, Jrai sử dụng để chữa trị 10 nhóm bệnh khác nhau, đặc biệt là cho phụ nữ sau khi sinh con. Trên cơ sở phân tích các mối đe dọa và nguyên nhân của từng vấn đề, nghiên cứu đã đề xuất được các giải pháp bảo tồn và phát triển các giá trị tài nguyên hiện có.
Từ khóa: Tri thức bản địa, Thiên môn chùm, Bahnar, Jrai, Gia Lai
ABSTRACT
Thien mon chum (Asparagus racemosus Willd.) is one of the indigenous medicinal plants which is potential to be prioritized for conservation and development in Gia Lai province. So far, there have not been any research projects on indigenous knowledge about exploiting and using Thien Mon chum. This research topic aims to collect and document indigenous knowledge of Bahnar and Jrai communities about folk remedies containing compositions of Thien mon chum, simultaneously proposes solutions to preserve and develop, exploit and use this plant. The research used the ethnographic plant research method of Gary J. Martin (2002) to collect necessary information and data. The research results showed that the Bahnar and Jrai people have much experience in exploiting and using Thien mon chum as medicine and community healthcare. In addition, the research has collected 15 remedies containing Thien mon chum compositions used by Bahnar and Jrai communities to treat 10 different groups of diseases, especially for women after giving birth. Based on the analysis of threats and causes of each issue, the research proposes solutions to preseve and develop available resource values.
Keywords: Indigenous knowledge, Asparagus racemosus, Bahnar, Jrai, Gia Lai
#Indigenous knowledge #Asparagus racemosus #Bahnar #Jrai #Gia Lai #Tri thức bản địa #Thiên môn chùm
Tổng số: 35
- 1
- 2
- 3
- 4